موزیکانچی

معرفی کتاب موزیکانچی 

کتاب موزیکانچی اثر سعید ملک،می باشد و انتشارات آذرفر آن را به چاپ رسانده است.این اثر به بررسی تاریخ موسیقی ایران در دوره قاجار می‌پردازد.

این کتاب ابتدا به پیشینه موسیقی ایران قبل و بعد از اسلام و تا ابتدای دوره قاجار می‌پردازد و سپس به اوضاع موسیقی در دوره قاجار و به طور خاص در دوره ناصری و مشروطه می‌پردازد. 

گزیده معرفی کتاب موزیکانچی 

جدا از نوازندگان مرد، موسیقی دیگری نیز در مجالس بزم شاه به دست زنان نواخته می شد. نقش زنان در دربار شاه یکی این بود که مجالس روضه خوانی ترتیب دهند و دیگر برگزاری برخی مجالس بزم بود که شاه مسئولیتش را برعهده آنان گذاشته بود. برخی از این زنانِ هنرمند به عقد شاه در می آمدند و پس از چندی مادر شاهزاده ای می شدند. بعضی از آنان هم که مزدوج بودند شاه طلاقشان را می گرفت و به عقد یکی از امرای دربار خود در می آورد. آموزش زنان را نوازندگان مرد نامدارِ عصر به عهده داشتند. اما از نظر جایگاه اجتماعی، موسیقی دانان همواره نگران آن بوده اند که مبادا با مطرب یکی گرفته شوند و بی گمان یکی از علت های نگرانی آنان این بوده است که مُطربان همیشه در جامعه ایران جایگاهی پَست داشته اند. این نکته را نیز بیفزاییم که در ایران تا قرن نوزدهم یهودی ها بیشتر در کار موسیقی دست داشتند.

یهودی های شیراز از بهترین نوازندگان ایران به شمار می رفتند و گفته می شود که بهترین نگهبانان موسیقی کلاسیک و سنتی ایران بودند. قدر و منزلت نوازندگان در حدّی بود که در دوره ناصرالدین شاه آنان را «عمله طرب » می نامیدند و به نوازندگانِ درباری که دربارگاه شاه حق جلوس و نواختن داشتند «عمله طرب خاصه » می گفتند. اینان کسانی بودندکه شاه برای آنان وظیفه و مقرری تعیین کرده بود. آنچه امروز زیر عنوانِ موسیقی ملی ایران می شناسیم و هفت دستگاه و ردیف را در بر می گیرد، همان است که استادانِ موسیقی در دوره قاجار آن را می نواختند و تعلیم می دادند و از راه همین روش آموزش شفاهی به روزگار ما رسیده است.