کتاب حکمرانی حزبی نوشته محمد مهدی رفیعی می باشد و دفتر نشر معارف آن را به چاپ رسانده است. یکی از مفاهیم شناخته شده حوزه اندیشه سیاسی تحزب و حکمرانی حزبی است که همواره با مفاهیمی چون دموکراسی و آزادی های سیاسی به ذهن تداعی می شده است.

نخستین احزاب سیاسی به مفهوم نوین آن در ابتدای سده نوزدهم و در ایالات متحده آمریکا شکل گرفتند این احزاب در پی سامان یافتن نظام سیاسی و هموار شدن مسیر برای ورود عموم مردم به عرصه سیاست و حق انتخاب سیاسی به راه افتادند. از همین رو کارکرد اول آنها جذب مردم و هدایت آرای آنان در انتخابات بود. گروه های سازمان یافته ای که با هدف کنشگری سیاسی و در چهارچوب‌هایی مشخص و آرمان‌هایی مشترک میان اعضا تشکیل میشوند احزلب هستند.

حزب سیاسی ممکن است قدرت طلب یا خدمت گذار به توده باشد، اما به هر روی لازمه وجود و بقای آن تلاش برای تصاحب قدرت و مسابقه برای کسب مناصب دولتی و حکومتی است. این مسابقه سبب می شود تا نگرش ها و ایدئولوژی های مختلف سیاسی فرصتِ حکومت کردن پیدا کنند و با همین ،غرض تشکیلاتی رسمی به نام «حزب» را به وجود بیاورند.

بنابراین مسئله تحزب در اندیشه شهید بهشتی فقط یک ایده آرمانی نیست، بلکه این دیدگاه را در ابعادی محدود، شهید بهشتی و همفکران او اجرایی کرده اند و حتی این تشکل از نگاه شهید بهشتی موفق به شکستن این طلسم شوم [شد] که مسلمان ها قادر به برپایی تشکیلات حزبی اجتماعی سیاسی اسلامی برخاسته از توده مردم آن هم با شرکت فعال روحانیت نیستند.

امروزه که بحث حکمرانی اسلامی در ادامۀ آثار و برکات انقلاب اسلامی مطرح است و چالشهای متعدد عرصه اجرا و میدان عمل اندیشمندان و متفکران را به سوی طراحی حکمرانی مطلوب می کشاند بازخوانی مبانی راهبردها و برنامه های راهبران نظام جمهوری اسلامی بسیار ضروری است جایگاه شهید بهشتی در میان اندیشمندان انقلاب اسلامی و موقعیتِ حزب در اندیشه ایشان نیز ضرورت و اهمیت واکاوی «حزب و حکمرانی حزبی در اندیشه آیت الله شهید بهشتی » را نمایان می کند.

در آثار موجود اندیشه ورزی ها و دیدگاه های شهید بهشتی درباره حزب به صورتی منسجم و منظم تدوین نشده و به صورت مجموعه نوشتارها و گفتارهای پراکنده به جای مانده است که اولاً نیاز به تنظیم و گردآوری دارد، و ثانیاً نیازمند تحلیل و ارائه نظامی روشن از ایده حکمرانی حزبی و تشکیلاتی شهید بهشتی است. هرچند نوشتارهایی در این باره گردآوری یا تألیف شده، اما در هیچ یک حزب به مثابه «تشکل سیاسی» در مقابل مطلق تشکل و به صورت نظریه ای اسلامی و جامع بررسی نشده است. پس رسالت این پژوهش بررسی نقش احزاب و تشکل های سیاسی در نظام امت و امامت در نگاه شهید بهشتی » خواهد بود.

گزیده کتاب حکمرانی حزبی

مسئلۀ حکمرانی مسئلۀ چگونه حکومت کردن است. رودز حکمرانی را فرایندی معرفی کرده که به تصمیم گیری و به اجرا درآوردنِ تصمیمات مربوط می شود. از این منظر، حکمرانی نحوهٔ اعمال قدرت ازسوی دولت، مردم یا جوامع مدنی است. در واقع، حکمرانی مسیری است که از سیاست گذاری و تنظیم گری عبور می کند و راهبری و هدایتگری را نیز دربر می گیرد. در این نوشتار، قصد موشکافی معنای حکومت و حکمرانی را نداریم، اما برای تبیین بهتر و تقریر روانتر از محل بحث، به نکاتی دربارهٔ حکمرانی حزبی اشاره خواهیم کرد.