کتاب نقاشی جنون

معرفی کتاب نقاشی جنون 

کتاب نقاشیِ جنون (سلوکی پژوهشی هنری در مسیر روان) نوشته فاطمه رسا و جواد امین خندقی منتشر شده در نشر متخصصان می باشد. کارل گوستاو یونگ در جایی نوشته است: «جهان به نخی نازک بند است و آن نخ، روان انسان است». همچنین لئو تولستوی در باب تعریف هنر بیان کرده است که «هنر عبارت از این است که یک انسان به‌شیوه‌ای آگاهانه، از طریق برخی نشانه‌های بیرونی، احساس‌هایی را که از سر گذرانده است، به دیگران منتقل کند و دیگران تحت‌تأثیر این احساس‌ها قرار گیرند و آن‌ها را در وجودشان تجربه کنند». دیدگاه‌هایی این چنین، دست‌مایۀ یک فرایند پژوهشی هنری در کنار بیماران روان در قالب نقاشی قرار گرفت. این کتاب، پژوهشی در راستای جست‌وجوی رد پای جنون و شیدایی در شیوۀ بیان «هنر خام» است. این کتاب مسیری را روایت کرده که از یک پژوهش آغاز شده است. در این مسیر، با هنرمندان اکسپرسیو و بیان هنری بیماران روان همگام شده و به سوی مقایسۀ بیان هنری این دو گروه حرکت کرده است. فرجام آن، خلق مجموعۀ نقاشی‌های «بخش یک» است؛ حاصلی از تعامل هنری نقاشی و بیماران روان.

در این کتاب، پس از بیان نکاتی چند، به عنوان درآمد و تبیین پروژه پژوهشی هنری که پایه کتاب را شکل داده است، بیان در نقاشی اکسپرسیو و هنر خام بازخوانی شده است. پس از آن، در بخش پسین، گزیده‌ای از نقاشی‌های هنرمندان اکسپرسیو و بیماران روان تحلیل و با هم مقایسه شده‌اند. شباهت‌های میان نقاشی‌های دو گروه، مخاطب را بهت‌زده خواهد کرد. پس از آن، در بخش پایانی، تصاویر نقاشی‌هایی که در بخش‌های پیشین کتاب تحلیل و بررسی شده‌اند، ارائه شده است. در پایان، گزارش تصویری از فرایند بیمارستان و نقاشی‌های مجموعه «بخش یک» آمده است.

این کتاب شما را به یک تجربه پژوهشی از دل نقاشی و رنگ‌ها تا ژرفای هنر خام همگام با تعمق در روان انسان دعوت می‌کند.

گزیده کتاب نقاشی جنون 

نخست، به معنای بیان در اثر هنری می پردازیم. برای بیان یک چیز، باید دو یا سه امر وجود داشته باشد: امر بیان شده، ابزار بیان و مخاطب. اگر بیان را صرف انتقال یک چیز با بهره گیری از یک ابزار در هنر بدانیم، دو امر اول کافی هستند،
اما اگر مخاطب را نیز جزئی از بیان در هنر بدانیم و بدون آن بیان کامل نباشد، با سه امر روبه رو هستیم. آنچه در بیان هنری مطرح است، بیان نوعی احساس یا عاطفه است، اما بیان می تواند فراتر از این نیز باشد. اگر بیان احساس یا عاطفه
باشد، احساس یا عاطف های در فرد ایجاد شده یا تجربه شده یا دست کم به نوعی برای او شبیه سازی شده که اکنون بر اساس یک ابزار می خواهد آن را بیان کند. این احساس یا عاطفه نوعی واکنش در راستای میل یا نفرت به یک تجربه حسی یا تصور ناشی از آن است. انسان چیزی را می بیند یا آنچه را دیده تصور می کند و بر طبق آن، نوعی واکنش در قالب میل/نفرت به آن پیدا می کند و این یک احساس یا عاطفه است، یعنی احساس یا عاطفه نوعی واکنش مثبت یا منفی به آن است. در همین امر، ممکن است وضعیت را به صورت دیگری تجسم کنیم، یعنی بیان، بیان احساس یا عاطفه صرف نباشد، بلکه بیان یک مفهوم انتزاعی یا انضمامی نیز مدنظر ما باشد. در این حالت، یک مفهوم چیزی است که در قالب یک شیوه بیان، ابراز می شود.