شهرنشینی و حقوق شهروندی در ایران

معرفی کتاب شهرنشینی و حقوق شهروندی در ایران 

سرزمین کهن ایران یکی از معدود جوامعی است که زندگی شهری در آن قدمت بسیار دارد. در این جامعه، باورهای دینی، رشد جمعیت، تقسیم کار، افزایش تولیدات، گسترش نیازمندیها و الزامات حیات جمعی و نیز رشد و تخصصی شدن فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و به خصوص اراده سیاسی حکومت‌ها سبب گردید تا رشد و تکامل این جامعه و تبدیل آن به شهر به عنوان یکی از مهمترین ساخته‌های دست بشری تحقق یابد و شهروندان بر اساس ساختار و قشربندی اجتماعی ناشی از نوع جهان‌بینی و قوانین مدنی برگرفته از آن، از سبک زندگی و امتیازهای شهرنشینی مشخص و نظام‌مندی برخوردار شوند.

با توجه به اینکه نوع و نحوه حیات شهری در ایران نقش مهمی در روند تکاملی تمدن بشری ایفا نموده است، در کتاب شهرنشینی و حقوق شهروندی در ایران تلاش شده است، سبک زندگی و مزایای شهرنشینی ایرانیان در دو دوره باستان و سده‌های نخستین اسلامی (سده 1 تا 4 هجری قمری) بررسی گردیده تا ضمن شناسایی نوع زیست و امتیاز‌های شهرنشینی در دو دوره مورد بحث، به میزان و نحوه دستیابی شهروندان به این امتیازها، و نیز شناخت تفاوتها و تشابهات موجود، با بهره‌مندی از داده‌ها و اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای با رویکرد تحلیلی - توصیفی پرداخته شود، و به این پرسش که شهرنشینان در دوره‌های ساسانی و سده‌های نخستین اسلامی از چه امتیازهای مشترک و غیرمشترکی برخوردار بوده‌اند، پاسخ دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد که سبک زیستی ایرانیان در حوزه شهر و شهرنشینی به خصوص در دو دوره مذکور، رشد مطلوبی را پدید آورده که به نظر می‌رسد می‌توان از این تجارب در شرایط کنونی بهره برد.

گزیده کتاب شهرنشینی و حقوق شهروندی در ایران

با توجه به کشفیات صورت گرفته قدمت شهرنشینی در ایران به حدود سه هزار سال پیش از میلاد بر می‌گردد. مورخان تحول شهرنشینی این دوره را متأثر از شرایط و نیازهای سیاسی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی می‌دانند که ریشه در گذشته دارد و در این دوره رشد مناسبات فرهنگی اجتماعی و اقتصادی در شهرهای ایران به سطحی رسید که پیش از آن در دوره باستان سابقه نداشت.

با توجه به اینکه انسان ذاتا موجودی اجتماعی است وجود گرایش‌ها و نیازهای فطری و طبیعی او را به سمت و سوی زندگی اجتماعی سوق داده است. ویژگی اجتماعی بودن انسان ها در طول تاریخ باعث گردیده تا حیات بشری به اشکال مختلف به وجود آید زیرا حیات جمعی در قلمرو جغرافیایی مشخص می‌تواند برآورنده بسیاری از نیازهای اصلی و فزاینده انسانی باشد و زمینه رشد و تعالی مادی و معنوی را در عرصه های مختلف اجتماعی ،اقتصادی، سیاسی و فرهنگی فراهم نماید.