دو قرن سکوت

کتاب دو قرن سکوت اثر عبدالحسین زرین کوب، به بیان حوادث و اوضاع تاریخی ایران در دو قرن اول ورود اسلام به ایران پرداخته که توسط انتشارات سخن منتشر و روانه بازار کتاب شده است.

• معرفی کتاب دو قرن سکوت
• خلاصه کتاب دو قرن سکوت
• نقد کتاب دو قرن سکوت
• برشی از متن کتاب دو قرن سکوت
• خرید کتاب دو قرن سکوت

معرفی کتاب دو قرن سکوت

عبدالحسین زرین کوب ادیب، تاریخ نگار، نویسنده و منتقد ادبی است که نگارش آثار ادبی را از سنین جوانی و ایام قبل از انقلاب آغاز کرده است. یکی از جنجال برانگیزترین آثار وی و به گفته خودش محبوب ترین اثرش کتاب دو قرن سکوت نام دارد که حکایت دویست سال سلطه اعراب برایران و نقد و تحلیل حضور اعراب در ایران و تاثیرات آن ها در جامعه ایرانی آن دوران می پردازد. زرین کوب برای اولین بار در 28 سالگی و در سال 1330 این مطالب به صورت پاورقی در نشریه مهرگان به چاپ رسانید و در دی ماه همان سال آن را به شکل کتابی منسجم منتشر نمود. نقد و انتقادات زیادی در پی انتشار این کتاب بر آن وارد شد که باعث شد زرین کوب علی رغم اصرار فراوان برای چاپ مجدد کتاب به مدت پنج سال از انتشار آن جلوگیری نماید و ویرایش دوم کتابش را با تلاش و جدیت بیشتری تهیه نمود. در ویرایش دوم دو قرن سکوت بسیاری از مطالب کتاب که از روی تعصبات ناسیونالیستی و تحت تاثیر احساسات دوران جوانی نویسنده در کتاب آورده شده بودند؛ حذف شد. پس از آن باز هم این کتاب تجدید چاپ شد تا این که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 انتشار این کتاب در حدود 20 سال ممنوع شد و پس از مدت زیادی نشر سخن توانست مجوز چاپ و انتشار این کتاب را دریافت کند و برای اولین بار در دوران بعد از انقلاب کتاب دو قرن سکوت توسط انتشارات سخن با مقدمه ای از مرتضی مطهری که در کتاب خدمات متقابل ایران و اسلام عینا و مورد به مورد به بیانات زرین کوب در کتاب دو قرن سکوت پاسخ داده بود منتشر شد. دو قرن سکوت تاکنون دو بار به زبان انگلیسی ترجمه شده است و توسط موسسه انتشارآتروهاوس در آمریکا به چاپ رسیده است. 

خلاصه کتاب دو قرن سکوت

زرین کوب کتاب دو قرن سکوت را ابتدا با سخن از دوران شکوه هنر و ادب فارسی قبل از حمله اعراب شروع می کند و بعد از آن به حمله اعراب به ایران می رسد و نابودی یک باره تمام این هنر و فلسفه، خاموش شدن زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشور و جایگزینی زبان عربی به جای آن، عدم نگارش کتاب هایی به زبان فارسی برای حدود دویست سال و از بین رفتن حکومت های فارسی زبانان در ایران که همه این ها ظلم و ستم و خوار نمودن فارسی و فارسی زبانان همه از مواردی است که زرین کوب تحت عنوان اثرات حکومت اعراب بر ایران بیان می کند. دویست سال تسلط اعراب بر ایران باعث سکوت و خفقان و از بین رفتن علم هنر و فلسفه ایرانیان شد و در طی گذر زمان ایرانیان، تحت تاثیر اعراب آموختند که فقط به زبان شمشیر سخن بگویند چرا که در دنیای پر از خفقانی که اعراب ساخته بودند جایی برای علم وفلسفه نمانده بود. زرین کوب معتقد است که به جز ایرانیانی که عمیقا و قلبا دل در گرو اسلام داشتند، سایر ایرانیان از اعراب متنفر بودند و گروه های مخالفی از ایرانیان به صورت مخفی کم کم مبارزه با اعراب را آغاز نمودند در نتیجه همین تنفر شکل گرفتند. در نهایت زرین کوب کتاب را مقابله ایرانیان با اعراب و تشکیل حکومت تقریبا ایرانی طاهریان می رساند. زرین کوب حکایت این دو قرنی که بر ایران در طی تسلط اعراب گذشت را در کتاب دو قرن سکوت در ده فصل تحت عناوین زیر شرح می دهد:
فرمانروایان صحرا، طوفان و ریگ، آتش خاموش، زبان گمشده، درفش سیاه، در آن سوی جیهون، شهر هزار و یک شب، بانگ رستاخیز، جنگ عقاید و پایان یک شب

نقد کتاب دو قرن سکوت

درست است که کتاب دو قرن سکوت یک کتاب تقریبا تاریخی و پرکار است اما نقدهای بسیاری نیز بر آن وارد است که به تعدادی از آن ها در زیر اشاره می شود:
عبدالحسین زرین کوب این کتاب را در عنفوان جوانی نوشته است و کاملا طبیعی است که تعصبات ملی گرایی که در این دوران در اوج خود قرار دارد در نوشتن این کتاب تاثیر گذار بوده است. همانگونه که خود زرین کوب در مقدمه چاپ دوم کتابش به نکته اشاره نموده است که مقداری از بخش های کتاب را حذف نموده است که چرا که براساس تعصبات کورکورانه ایام جوانی نوشته شده بودند.
زرین کوب بیشتر یک ادیب و نویسنده ادبی است تا یک تاریخ نگار و مورخ پس کاملا طبیعی است که برخی از مطالب این کتاب فاقد سند معتبر باشد. 
استاد مطهری در کتاب خدمات متقابل ایران و اسلام بسیاری از مزایای اسلام برای ایرانیان را نام برده است و همین طور با ذکر دلایل معتبر ثابت نموده است که خفقان و نابودی فرهنگ و هنر در ایران به آن شدت و حدت که زرین کوب در کتابش بیان نموده است نبوده و این که همان مقدار از ظلم و خفقان اعراب اغلب به تعصبات قومیتی بعضی اعراب جاهل بوده است و ربطی اسلام و اندیشمندان دینی و دینداران نداشته است. ضمن این که ظلم و ستم ساسانیان تاثیر زیادی در نابودی فرهنگ و هنر ایرانیان داشته است و نیز این ظلم و ستم شاهان ساسانی و موبدان معابد سبب نارضایتی مردم شده بود و همین تمایل بسیاری از مردم به سمت اسلام و اعراب را افزایش داده بود.

برشی از متن کتاب دو قرن سکوت

در اواخر دوره ساسانیان که جنگ های ایران و روم به اوج شدّت رسید و اختلاف های دینی در سرزمین یمن به رومی‌ها و زنگی‌ها مجال دخالت در سرنوشت مردم هاماوران داد، بیش از همه وقت ارتباط میان ایرانیان و کشور هاماماوران، روشن و آشکارگردید. چنان که از اخبار و روایات برمی‌آید زنگی‌ها از روزگاران بسیار کهن در کنارهای عربستان که روبروی کشورشان بود با شوق و آزبسیار می‌نگریدند. حتی از خیلی قدیم بارها بدان جا لشکر کشیدند و چون این لشکرکشی‌ها مکرّر می‌شد سرانجام نه همان برای مردم یمن بلکه برای اعراب حیره نیز که دست‌نشانده ایرانیان بودند، خطری بزرگ گردید.
این کار مردم یمن را واداشت که از خسرو انوشیروان برای دفع شرّ آن ها مدد بجویند اما آنچه ایرانیان را در این کار به دخالت واداشت، گذشته از موقعیّت خطیر حیره که یک مسأله نظامی به‌شمار می‌رفت موضوع رقابت بازرگانی با رومیان بود. در این اوان پادشاهان و بازرگانان هاماوران را کار به سستی و پریشانی روی نهاده بود و رومی‌ها براثر رواج و انتشار آیین مسیح در مشرق، نفوذ خویش را در آسیا منتشر و مستقر می‌کردند، بازرگانان آن ها امتعه هند را از یمن به حبشه و سپس به مصر می‌بردند. عربان از این امر ناراضی بودند و می‌ کوشیدند در راه تجارت حبشی ‌ها و رومی‌ ها موانعی ایجاد کنند. همین امر موجب شد که تازیان کلیسای زنگیان را در یمن بیالایند و آنان را بر ضد خویش تحریک کنند و داستان ابرهه و اصحاب فیل از همین جا پدید آمد. اما ایرانیان که از دیرباز در تجارت نیز مانند سیاست با رومیان رقابتی داشتند در صدد برآمدند که بر سر راه بازرگانی آنان دشواری هایی پدید آورند. از این‌ رو سپاهیانی از آن ها در آن قسمت از عربستان که بر کناره خلیج‌ فارس قرار دارد جای گرفتند. یوستین قیصر حمیر کَس فرستاد که ایرانیان را از نزد خویش برانند و نیز به حبشیان روم نزد بنی پیغام فرستاد که بازرگانان رومی را در این راه یاری کنند.

خرید کتاب دو قرن سکوت

نسخه چاپی کتاب دو قرن سکوت را می توانید از طریق سایت و یا اپلیکیشن فراکتاب سفارش داده و پس از خرید با مطالعه آن با اتفاقاتی که در ایام تسلط اعراب بر ایران گذشته بیشتر آشنا شوید.

مشخصات کتاب دو قرن سکوت در جدول زیر آورده شده است: