سال نشر

صفحات کتاب

کنگره

دیویی

کتابشناسی ملی

شابک

<h2>معرفی کتاب دو سفرنامه از جنوب ایران</h2>
<p style="text-align: justify;"><strong>کتاب دو سفرنامه از جنوب ایران</strong> با تصحیح و اهتمام سیدعلی آل&zwnj;داود توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است. این کتاب روایت دو سفرنامه با عنوان &laquo;سفرنامه جنوب ایران&raquo;، نوشته یکی از مأموران رسمی زمان محمدشاه و سفرنامه &laquo;تهران_ شیراز و شرح منازل بین راه&raquo;، نوشته محمدحسن میرزامهندس&zwnj; است.</p>
<p style="text-align: justify;">نویسنده سفرنامه اول یکی از دیوانیان عصر محمدشاه قاجار است که به دستور وی روز ۲۷ جمادی الاول سنه ۱۲۵۶ هجری قمری از اصفهان به سمت شیراز حرکت کرده و از آنجا راه بوشهر را در پیش گرفته، و از بوشهر به گناوه و عسلویه و بندر دیلم و نواحی دشتی و دشتستان رفته است. گزارش وی بعد از ورود به بندر شیو پایان می&zwnj;پذیرد. با توجه به تواریخ یاد شده در عنوان فصول، می&zwnj;توان گفت که مسافرتش حدود یک سال طول کشیده است. وی در این سفر وقایع روزانه مسافرت خود را ثبت کرده و به هرجا که رسیده است، وضع جغرافیایی و وضعیت راه&zwnj;های آنجا را دقیقاً مورد بررسی قرار داده؛ و چون از فن نقشه برداری مطلع بوده از شهرهای بزرگ نیز نقشه&zwnj;هایی برداشته است. توصیف&zwnj;های جغرافیایی این نویسنده دقیق و حتی امروزه نیز قابل استناد است. وی علاوه بر وضعیت شهرها و راه&zwnj;ها، به شرح کوه&zwnj;های مهم، رودها، منازل بین راه و کاروان سراها نیز پرداخته است. همچنین در اغلب شهرها، تعداد سکنه و محلات و تعداد خانوار مسکون در هر محله را با وسایل و مدارکی که در اختیار داشته احتساب کرده و با آمار و ارقام نشان داده است، به گونه&zwnj;ای که می&zwnj;توان نوشته&zwnj;های او را از مبالغه&zwnj;های معمول زمان به دور دانست. به خصوص تحقیقاتی که درباره شهر شیراز و ساکنین و محلات آنجا انجام داده است.</p>
<p style="text-align: justify;">یکی از مهم&zwnj;ترین فصول کتاب به شیراز اختصاص یافته که متضمن نگاه نسبتا دقیقی به شهر، مردم، کوی&zwnj;ها، مساجد و جوامع و دیگر خصوصیات شهر است و هم در اینجا از بینوایی و پراکندگی کشاورزان و ویرانی روستاها یاد شده است. آنچه نویسنده از انگلیسی&zwnj;ها، که در کشاکش جنگ هرات به جنوب ایران یورش آوردند، در بوشهر دیده و نقل کرده نیز حاکی از همین نگاه دقیق و تیزبینانه است. وی در اینجا بر محمدشاه خرده گرفته که چرا به سلطه&zwnj;جویی انگلیسیان گردن نهاده است. از آنجا که نویسنده سفرنامه نام روستاها و شهرک&zwnj;های این مسیر را به صورتی که از مردم محلی می&zwnj;شنیده، ضبط می&zwnj;کرده است، در بعضی موارد، در املای نام درست دچار خطا شده است. هم چنین، آن چنان که از عناوین سفرنامه پیداست، نویسنده گاه، در توصیف یک منطقه یا شهر یا روستا، به ذکر برخی حوادث تاریخی که در آنجا واقع شده نیز پرداخته است.</p>
<p style="text-align: justify;">سفرنامه دوم نیز اثر محمدحسن میرزامهندس (قاجار) و علی&zwnj;خان مهندس است. این دو از مهندسین عصر ناصری و ظاهراً از فارغ التحصیلان دارالفنون بوده&zwnj;اند. پیداست که مقصود بررسی و شناخت احوال راه تهران به شیراز و وضعیت راه&zwnj;ها و روستاهای این مسیر برای سفر ناصرالدین شاه بوده است؛ زیرا نام هر یک از منازل این مسیر طولانی را در کنار عنوان &laquo;اردوی مبارک&raquo; یاد کرده است؛ مثلا &laquo;منزل حسن آباد محل اردوی مبارک&raquo; و...<br>به علاوه، اطلاعاتی درباره حیوانات شکاری هر منطقه، چگونگی تهیه آذوقه و آب، اوضاع جوی در فصول گوناگون و محصولات قابل استفاده هر یک از شهرها و روستاها نیز به همین نیت گردآوری شده است. مسیر رفت و برگشت نویسندگان این سفرنامه با صاحب سفرنامه اول متفاوت بوده است. اینان از تهران به قم و از آن جا به راه محلات و گلپایگان ، کمره، خوانسار، فریدن، کرند،نجف آباد ، اصفهان و نایین به شیراز رسیده&zwnj;اند و هنگام بازگشت از مسیر قشلاقی شیراز استفاده کرده، نخست به زرقان و بند امیر و تخت جمشید رفته و از راه اصفهان به سمت نطنز و کاشان منحرف شده و از طریق قم به لنگرود، منزل شصت و چهارم، و سپس به تهران رسیده&zwnj;اند.</p>
<p style="text-align: justify;">این دو سفرنامه از چند جهت حایز اهمیت است. یکی آن که نخستین یا از نخستین سفرنامه&zwnj;هایی است که نویسندگان آن&zwnj;ها به شیوه جهانگردان اروپایی کار کرده&zwnj;اند و از آثار آن&zwnj;ها متاثر بوده&zwnj;اند. دیگر آن که این سفرنامه&zwnj;ها نشان می&zwnj;دهند که سنت سفرنامه&zwnj;نویسی در میان ایرانیان هر چند رواج بسیار نداشته، اما هنوز زنده بوده است؛ و باز آن که نویسندگان این سفرنامه&zwnj;ها، به ویژه سفرنامه اول، با آن که از ماموران دولتی ایران بوده&zwnj;اند، از اوضاع حقیرانه زندگی اکثریت مردم و تسلط مستبدانه و ستمگرانه حکام و امرا سخن رانده و گاه از انتقاد نسبت به دولت قاجار نیز باز نایستاده&zwnj;اند.</p>
<h2 style="text-align: justify;">گزیده کتاب دو سفرنامه از جنوب ایران</h2>
<p style="text-align: justify;">چمن معروف به مرغ شور است و جزو بلوک رودشت. فاصله این چمن از مرکز شهر سه فرسخ است. راه آن پس از عبور پل خواجو اندکی صاف و بعد منتهی به ماهوری شود معروف به هزاردره که تقریباً نیم فرسخ طول آن است و مجدداً متصل به صحرای صاف مسطح همواری می&zwnj;شود که چمن مرغ شور در آن واقع و الی قریه مختصر موسوم به قلعه&zwnj; شور ممتد است؛ در تمام راه کالسکه با کمال سهولت و خوبی سیر می&zwnj;کند و مانعی و خرجی ندارد در امتداد راه ابداً آبی از هیچ قبیل یافت نشود مگر در هزار دره چشمه ناگوار مختصری است.</p>
<p style="text-align: justify;">شکارگاه مرغ بسیار معروف و در تمام این جلگه آهو و در حدود کوهستان غربی راه به فاصله یک فرسخ که موسوم به کوه صفه است، شکار کوهی یافت شود و این چمن بسیار مرتع خوبی است و در اول بهار نهایت باشکوه. قریه قلعه&zwnj; شور که دارای ده خانوار رعیت و عمارت مختصر اربابی و سر در باصفایی مشرف به باغ جدیدالاحداث کم&zwnj;میوه و کاروان&zwnj;سرای قافله اندازی کم&zwnj;وسعت نوسازی است، ملکی بندگان حضرت ظل السلطان و در طرف جنوبی اصفهان واقع شده، آبش از یک رشته قنات مایل به شوروی و غیرگوارا که از سمت جنوب قریه می&zwnj;آید، هوایش در تابستان بسیار گرم و در اطرافش کوه&zwnj;های سنگی خشک نمودار است و در محاذی قریه کاروان سرای قدیمی متروک و چاپارخانه دولتی است و کمی آب شیرین خوب دارد. سیم تلگراف خط شیراز از نزدیکی آن عبور می&zwnj;کند. در فصل بهار چمن مرغ شور کمی آب می&zwnj;دهد و باید از راه چاپارخانه وارد قریه شد که عبور از چمن مایه زحمت است.</p>

دو سفرنامه از جنوب ایران

سیدعلی آل داوود

<h2>معرفی انتشارات امیرکبیر</h2>

<p>موسسه انتشارات امیرکبیر یکی از به نام ترین، با اعتبارترین و ارجمندترین انتشارات غیردولتی ایران می باشد که در روز دوزدهم آبان ماه سال هزار و سیصد و بیست و هشت با اختیار کردن سرقفلی اولین فروشگاه در خیابان ناصرخسرو تهران که توسط عبدالرحیم جعفری به ثبت رسانده، آغاز به کار کرده و همچنین اولین اثری که به انتشار رسانده جزوه&zwnj;ای با نام &laquo;نماز&raquo; بود که با نظر حاج میرزا خلیل کمره ای انجام گردید.<br />
در اوایل انقلاب، در آن بحبوحه و گیرودارها و در جریان مطالبه و ضبط اموال اوایل انقلاب در سال هزار و سیصد و پنجاه و هشت به قضاوت &laquo;دادگاه انقلاب اسلامی&raquo; موسسه امیرکبیر ضبط و &laquo;سازمان تبلیغات اسلامی&raquo; ریاست و کیاست آن را عهده دار شد.<br />
از جمله تلاش ها، سخت کوشی ها و کارهایی که این انتشارات منتشر نموده را می توان به آثاری چون؛ فرهنگ فارسی شش نسخه ای معین، دائرةالمعارف مصاحب و فرهنگ انگلیسی و فارسی آریان پور اشاره کرد.</p>

<h2>جوایز و افتخارات</h2>

<p>&laquo;سال ۱۳۸۶، ناشر برتر و برگزیده ی بیستمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۵، برنده ی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال پیامبر اعظم، سنن&zwnj; الرسول&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۴، ناشر برتر و برگزیده ی هجدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۱، ناشر برتر و برگزیده ی پانزدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۰، ناشر برتر و برگزیده ی چهاردهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;</p>

<h2>راه های ارتباطی با انتشارات امیرکبیر</h2>

<p>وب سایت:<br />
amirkabirpub.ir</p>

<p>شماره تماس:<br />
۰۲۱۳۳۹۰۰۷۵۱<br />
آدرس: تقاطع خیابان جمهوری و خیابان سعدی، نبش جنوب شرقی تقاطع، انتشارات امیرکبیر</p>


کتابخوان و فروشگاه کتاب

نظرات کاربران و نقد و بررسی دو سفرنامه از جنوب ایران