صفحات کتاب

کنگره

دیویی

کتابشناسی ملی

شابک

سال نشر

<h2 style="text-align: justify;">معرفی کتاب المعرب</h2>
<p style="text-align: justify;"><strong>کتاب المعرب</strong>، فرهنگ واژه&zwnj;های عربی&zwnj;شده از زبان&zwnj;های غیرعربی به روش الفبایی برگردان از &laquo;المعرب من الکلام الأعجمی علی حروف المعجم&raquo; تألیف ابومنصور جوالیقی با ترجمه سیدحمید طبیبیان منتشر شده است.</p>
<p style="text-align: justify;">کتاب <strong>المعرب</strong> از بزرگ&zwnj;ترین فرهنگ&zwnj;ها در زمینۀ شناخت واژه&zwnj;های دخیل در زبان عربی و کهن&zwnj;ترین&zwnj;های آن است که به وسیلۀ جوالیقی فراهم شده است.</p>
<p style="text-align: justify;">ابومنصور جوالیقی از دانشمندان و لغویان بزرگ است. وی علوم خود را از شیخ ابوزکریا خطیب تبریزی فرا گرفت و در علم نحو دارای مذاهب ویژه گردید. او به سال 466 قمری زاده شد و در سال 539 درگذشت و در &laquo;باب حرب&raquo; به خاک سپرده شد.</p>
<p style="text-align: justify;">کتاب <strong>المعرب</strong> از بزرگ&zwnj;ترین فرهنگ&zwnj;ها در زمینۀ شناخت واژه&zwnj;های دخیل در زبان عربی و کهن&zwnj;ترین&zwnj;های آن است که به وسیلۀ جوالیقی فراهم شده است. جوالیقی 732 واژه را در این فرهنگ گردآوری کرده است و بیشتر این واژه&zwnj;ها را از فرهنگ&zwnj;های &laquo;جمهرة اللغة&raquo;، &laquo;تهذیب اللغة&raquo; و &laquo;ادب الکاتب&raquo; ابن&zwnj; قتیبه گرفته است. این کتاب به سال 1867 به کوشش ادوارد زخاو در لیپزیک و به سال 1942 به کوشش احمد محمد شاکر در مصر منتشر شده است.</p>
<p style="text-align: justify;">وام&zwnj;واژه&zwnj;ها از زبان&zwnj;های غیرعربی از دیرباز در زبان عربی راه یافت و این از مهم&zwnj;ترین پدیده&zwnj;های زبانی&zwnj;ای بود که دانشمندان واژه&zwnj;شناس به آن گرایشی هرچه تمام&zwnj;تر یافتند و فرهنگ&zwnj;نویسانی همچون ابن&zwnj;درید، ازهری، جوهری، صنعانی و دیگران آن&zwnj;ها را در کتاب&zwnj;های خود آوردند و وام&zwnj;واژه&zwnj;بودن آن&zwnj;ها را آشکار یادآوری کردند و به زبان&zwnj;هایی از این واژه&zwnj;ها از آن&zwnj;ها گرفته شده اشاره نمودند و اصل برخی از آن&zwnj;ها را از زبان&zwnj;های اصلی خود آورده&zwnj;اند. فرهنگ&zwnj;نویسان و واژه&zwnj;نویسان این گروه از واژه&zwnj;ها را از سویی بررسی کردند و برای شناخت آن&zwnj;ها قواعد ساختند و در راه سازگارکردن&zwnj;شان با ساختمان گفتاری تازیان قوانین درست کردند.</p>
<p style="text-align: justify;">این واژه&zwnj;ها در فرهنگ&zwnj;های بسیاری پراکنده بود. ابومنصور جوالیقی در آغاز سدۀ ششم هجری شمار چشمگیری از آن&zwnj;ها را در کتاب خود با عنوان &laquo;المعرب من الکلام الاعجمی&raquo; گنجانید.</p>
<p style="text-align: justify;">بیشترین وام&zwnj;واژه&zwnj;ها در زبان عربی از زبان فارسی است. این وام&zwnj;واژه&zwnj;ها چندان بسیار است که واژۀ فارسی نزد واژه&zwnj;شناسان با واژۀ &laquo;اعجمی&raquo; مترادف شده است. زبان یونانی، زبان لاتینی، زبان سریانی، عبری، حبشی و هندی دیگر زبان&zwnj;هایی هستند که واژه&zwnj;هایی از آنها در زبان عربی راه یافته&zwnj;اند.</p>
<p style="text-align: justify;">به طور کلی این اثر کتابی است که در آن از واژه&zwnj;های عربی&zwnj;شده&zwnj;ای یاد شده است که در زبان تازی، قرآن کریم و سخنان پیامبر (ص)، صحابه و تابعین و در چکامه&zwnj;ها و گزارش&zwnj;های تازیان آمده است تا با این کتاب وام&zwnj;واژه&zwnj;ها از واژه&zwnj;های سرۀ عربی بازشناخته شوند. در شناخت این واژه&zwnj;ها سودی ارزنده نهفته است؛ زیرا با این کار از واژه&zwnj;های مشتق و ساخته&zwnj;شده از ریشۀ عربی پاسداری می&zwnj;شود تا چیزی از زبان عربی در زبان&zwnj;های دیگر و از زبان&zwnj;های دیگر در زبان عربی درنیاید. وام&zwnj;واژه&zwnj;ها چون در اصل خود عربی نبوده&zwnj;اند، آنها را غیرعربی دانسته&zwnj;اند؛ اما پس از عربی&zwnj;گردانیدنشان عربی شده&zwnj;اند؛ بنابراین وام&zwnj;واژه&zwnj;های عربی&zwnj;شده در حال حاضر عربی، اما در اصل خود عجمی&zwnj;اند.&nbsp; المعرب &zwnj; و نسخه برگردان شده آن که در انتشارات امیرکبیر منتشر شده است، از جمله کتاب&zwnj;هایی هستند که برای پژوهشگران و مترجمان زبان عربی و حتی مفسران قرآن و روایات، کتاب&zwnj;هایی مرجع و پرکاربرد محسوب می&zwnj;شود.</p>
<h2 style="text-align: justify;">گزیده کتاب المعرب</h2>
<p style="text-align: justify;">از دیگر نمونه&zwnj;های دیگر اختلاف میان پهلوی و فارسی نوین آن است که برخی نام جا&zwnj;&zwnj;ی&zwnj;ها در پهلوی به غین پایان می&zwnj;یابد که غین بعدها در فارسی نوین زاء شده است و همچنان در ساختمان اسم&zwnj;های منسوب یافت می&zwnj;شود مانند ری و رازی. اصل ری در پهلوی Ragh (راغ) بوده که غین آن در فارسی یاء شده است و منسوب آن در پهلوی &laquo;راغیک&raquo; است که غین آن در فارسی یاء شده است، همچنان که زاء در مروزی، منسوب به مرو و اصطخرزی منسوب به اصطخر بر جای مانده است.</p>
<p style="text-align: justify;">از نمونه های دیگر اختلاف میان پهلوی و فارسی نوین این است که گاه&zwnj;گاه دال در فارسی نوین با تاء در پهلوی برابر است. البته چنین می&zwnj;نماید که در پایان روزگار زبان پهلوی این تام به دال بدل شده است.</p>
<p style="text-align: justify;">در زبان عربی وام&zwnj;واژه&zwnj;هایی یافت می&zwnj;شود که با حرف تا عربی شده است. مانند &laquo;مرتک&raquo; که عربی شده واژه پهلوی &laquo;مرتک&raquo; است و در فارسی نوین &laquo;مرده&raquo; شده است.</p>

المعرب

ابومنصور جوالیقی

سید حمید طبیبیان

<h2>معرفی انتشارات امیرکبیر</h2>

<p>موسسه انتشارات امیرکبیر یکی از به نام ترین، با اعتبارترین و ارجمندترین انتشارات غیردولتی ایران می باشد که در روز دوزدهم آبان ماه سال هزار و سیصد و بیست و هشت با اختیار کردن سرقفلی اولین فروشگاه در خیابان ناصرخسرو تهران که توسط عبدالرحیم جعفری به ثبت رسانده، آغاز به کار کرده و همچنین اولین اثری که به انتشار رسانده جزوه&zwnj;ای با نام &laquo;نماز&raquo; بود که با نظر حاج میرزا خلیل کمره ای انجام گردید.<br />
در اوایل انقلاب، در آن بحبوحه و گیرودارها و در جریان مطالبه و ضبط اموال اوایل انقلاب در سال هزار و سیصد و پنجاه و هشت به قضاوت &laquo;دادگاه انقلاب اسلامی&raquo; موسسه امیرکبیر ضبط و &laquo;سازمان تبلیغات اسلامی&raquo; ریاست و کیاست آن را عهده دار شد.<br />
از جمله تلاش ها، سخت کوشی ها و کارهایی که این انتشارات منتشر نموده را می توان به آثاری چون؛ فرهنگ فارسی شش نسخه ای معین، دائرةالمعارف مصاحب و فرهنگ انگلیسی و فارسی آریان پور اشاره کرد.</p>

<h2>جوایز و افتخارات</h2>

<p>&laquo;سال ۱۳۸۶، ناشر برتر و برگزیده ی بیستمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۵، برنده ی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال پیامبر اعظم، سنن&zwnj; الرسول&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۴، ناشر برتر و برگزیده ی هجدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۱، ناشر برتر و برگزیده ی پانزدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;<br />
&laquo;سال ۱۳۸۰، ناشر برتر و برگزیده ی چهاردهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران&raquo;</p>

<h2>راه های ارتباطی با انتشارات امیرکبیر</h2>

<p>وب سایت:<br />
amirkabirpub.ir</p>

<p>شماره تماس:<br />
۰۲۱۳۳۹۰۰۷۵۱<br />
آدرس: تقاطع خیابان جمهوری و خیابان سعدی، نبش جنوب شرقی تقاطع، انتشارات امیرکبیر</p>


امیر کبیر

تعداد صفحات نسخه دیجیتال

نوع جلد

وزن

کتاب

تاریخ و علوم انسانی

ادبیات

فرهنگ واژه های عربی شده  از زبان های غیر عربی به روش الفبایی

کتابخوان و فروشگاه کتاب

نظرات کاربران و نقد و بررسی المعرب