معرفی کتاب رسانه‌ ی شیعه

کتاب رسانه شیعه نوشتهٔ محسن حسام مظاهری می‌باشد و انتشارت آرما آن را به چاپ رسانده است. این اثر به جامعه‌شناسی آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران پرداخته است. این کتاب به موضوع آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی، با تأکید بر دوران پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ پرداخته است.

گفته شده است که هدف و دغدغهٔ ‌اصلی نویسنده در این کتاب، بررسی و تحلیل تغییرات و تطورات مناسکی ـ گفتمانی مجالس و آیین‌های عزاداری شیعیان ایرانی در طول تاریخ و به‌ویژه در دورهٔ ‌معاصر و نیز فهم منطق این تغییرات بوده است. نویسنده کوشیده است به این پرسش که آیا می‌توان تغییرات مناسکی را تابع الگویی تجربی ـ نظری دانست یا نه، پاسخ گوید. رویکرد اصلی و بنیادی او در این راستا، بررسی مجالس و آیین‌های مذهبی به‌مثابهٔ ‌پدیده‌ای اجتماعی بوده است؛ پدیده‌ای در متن و بطن جامعه که مختصاتش و تغییراتش متأثر از وضعیت جامعه در ادوار مختلف است. کتاب حاضر ۲ بخش دارد؛ «بررسی تاریخی» و «بررسی جامعه‌شناختی».

در بخش نخست، با نگاهی ‌تحلیلی، سبب‌شناسانه و کارکردی، تاریخ پیدایش، تکوین، استمرار و تغییرات مجالس و آیین‌های عزاداری از واقعهٔ عاشورا تا دورهٔ معاصر در یک خط سیر مستمر و بدون انقطاع بررسی شده است. در بخش دوم، ابتدا مفاهیم بنیادی در تحلیل آیین‌های عزاداری و هیئت‌های مذهبی تعریف شده و سپس الگوهای مختلف برای گونه‌شناسی هیئت‌ها بررسی شده‌اند. در ادامه با محوریت‌ مدلی چهارگانه از گونه‌های کلان هیئت‌های مذهبی که عبارتند از («سنتی»، «سیاسی دورهٔ جنگ»، «سیاسی دورهٔ پس از جنگ» و «عامه‌پسند (پاپ)»، به‌اضافهٔ گونهٔ فرعی «شبه‌هیئت»)، در فصل‌های مستقل به‌تفصیل ویژگی‌ها و مختصات هر یک از گونه‌های مذکور بررسی و تحلیل شده است.

بخشی از کتاب رسانه ی شیعه

«عاشورا » مهمترین رخداد تاریخی _ هویتی شیعه است. مذهب تشیع پیرامون عاشورا و دیگر نقاط کانونی شیعه یعنی «غدیر » و «سقیفه »، تشخص یافته و اجتماع شیعیان را پیکربندی کرده است. این اهمیت به‌تدریج عاشورا را از رخدادی تاریخی فراتر برده و به «اسطوره » مبدل کرده است؛ واقعه‌ای منحصربه‌فرد در طول تاریخ بشریت، از آغاز تا انجام، که در زمانی فراتر از همه‌ی زمان‌ها و مکانی فراتر از همه‌ی مکان‌ها به‌وقوع پیوسته است. نقطه‌ی عطفی نه فقط در تاریخ اسم و شیعه، بلکه در تاریخ حیات بشر که گستره‌ی اثرگذاری‌اش حتی پیش از وقوعش آغاز شده و تا آخرالزمان استمرار دارد.

طبق برخی روایات منابع شیعی، یادکرد عاشورا و اقامه‌ی عزا بر آن قرن‌ها پیش از خود این واقعه سابقه داشته و قدمت آن حتی به پیش از خلقت آدم(ع) برمی‌گردد. به‌عنوان مثال در کتاب الخصائص الحسینیة، شیخ جعفر شوشتری محافل سوگواری و ذکر مصیبت امام حسین(ع) را به پنج دسته تقسیم کرده است.

نظرات کاربران و نقد و بررسی رسانه‌ی شیعه