کتاب «نگاشته هایی در باب تاریخ، زبان و فرهنگ ایران زمین»، مجموعه ای از ترجمه ها و تالیفات مرحوم دکتر سیروس ایزدی است که در باب فرهنگ، زبان و تاریخ ایران پیش و پس از اسلام فراهم آمده و یکی از جدیدترین آثار ایشان است که در بستر بیماری دامنگیر سرطان و در ایام معالجات مستمر پرتو درمانی و شیمی درمانی در آلمان- برلین- ترجمه و تالیف نموده و سرشار از نکته های ناگفته ی تاریخی در مورد ایران پیش و پس از اسلام است. این اثر گرانقدر به مقدمه و پانویس دکتر محمد رجبی نیز مزین شده است.

این کتاب شامل دوازده مقاله است. مقاله نخست، نوشته ی گوردون چایلد، شرق شناس انگلیسی با عنوان «دودمان های آریایی در دریای میانه زمین(مدیترانه)»، برگرفته از کتاب «آریایی ها»ی دکتر ایزدی است که با مقدمه ی مبسوطی از ایشان همراه گردیده است. در این مقاله می توان نکات خواندنی جالبی را در مورد حضور اقوام ایرانی و خویشاوندان آنها در منتهاالیه غرب ایران، یعنی سواحل دریای مدیترانه ملاحظه کرد.

مقاله ی دوم نیز از گوردون چایلد با عنوان «ایرانیان در نخستین هزاره ی پیش از میلاد» برگرفته از همان کتاب آریایی های دکتر ایزدی است. در این مقاله درباره پیدایش اسکیت ها، سرمت ها، کیمری ها، آلان ها، مادها و سپس پارس ها بمثابه اقوام ایرانی، در نوار مرزی مشترک با اروپا و بین النهرین، بحث شده و تشکیکاتی مورد تامل قرار گرفته است.

مقاله ی سوم از گ.وبر(G.weber) شرق شناس و ایران شناس شوروی با عنوان «باورهای آغازین ایرانیان شرقی» است که به عقاید دینی ایرانیان شرقی پیش از گرویدن به آیین زردشت می پردازد.

مقاله ی چهارم، با عنوان «زبان های ایرانی» از دکتر یو.آ.روبین چیک، زبان شناس معروف اتحاد شوروی و شاغل در آکادمی زبان های باستانی مسکو است. مقاله ی پنجم با عنوان «نیایش اهورامزدا به زبان ایرانی باستان در میان سنگ نبشته های آرامی در آربسون(Arebsun)» از م.ن.بوگولیوبف، آکادمیسین متخصص زبان های باستانی ایران همچون سغدی و خوارزمی و نیز فارسی امروزی است.

مقاله ی ششم با عنوان «پدید آمدن دولت هخامنشی» اثر ای.و.پیانکف، ایران شناس روسی است که در آن روایات مختلف یونانی و ایرانی در خصوص بر آمدن کورش کبیر، بنیانگذار امپراطوری هخامنشی، مورد مقایسه ای دقیق و محققانه قرار گرفته اند.

مقاله ی هفتم از م.آ.دانداماییف، ایران شناس مشهور آستی(از منطقه ی اوستیا) و متخصص در تاریخ و زبان های ایرانی با عنوان «دولت هخامنشی و اهمیت آن در تاریخ شرق باستان» است.

مقاله ی هشتم، نوشته ای از مرحوم دکتر سیروس ایزدی با عنوان «عید بنی اسرائیلی پوریم و سیزده بدر ایرانیان» است. ایزدی در این مقاله به نقل از روایات اسرائیلی در تورات به ویژه «کتاب استر» و تحقیقات روس تباران شرق شناس، ماجرای قتل عام هفتاد و هفت هزار و هشتصد نفر از خانواده های بزرگان ایرانی عصر هخامنشی را به دست یهودیان ساکن ایران در روز سیزدهم فروردین ماه شرح داده و علت منحوس شمردن این روز در ایران و مبارک دانستن دو روز پس از آن توسط یهودیان چیره شده را تحلیل کرده است.

مقاله ی نهم نیز از گ.آ.کشلن کو، ایرانشناس روسی با عنوان «توجیه پادشاهی و استدلال بنیاد آن در دوران آغازین فرمانروایی اشکانیان» است.

مقاله ی دهم، برگرفته از کتاب بسیار با اهمیت «ترکان باستان» اثر لیونیکلایویچ گومیلف، ترک شناس برجسته روس با مقدمه ای از دکتر سیروس ایزدی است که می تواند بسیاری از سوء تفاهمات امروز را برای ما و همسایگان مان روشن سازد و آن اینکه... .

مقاله یازدهم، نوشته ی خود استاد ایزدی است و عنوان «آیا قهرمان ملی ایران، بابک خرمی، دلاور آذربایجان، کافر و یا ترک بوده است؟» را برخود دارد.

مقاله دوازدهم، ترجمه ی نوشته ای از «احرار مختارف» کارشناس تاریخ و مدرس دانشگاه تاجیکستان، با عنوان «میانه ی روحانیت ماوراء النهر با استوار شدن تشیع همچون مذهب رسمی در ایران» است. نویسنده به بازتاب رسمی شدن تشیع در ایران عصر صفوی در میان ازبکان متعصب و غارتگر پرداخته است.

نظرات کاربران و نقد و بررسی ایران زمین